انواع نیروها در فیزیک دبیرستان
نوشته شده توسط : حسن رجبی

 

انواع نیروها در فیزیک دبیرستان
نيروهاييكهبهيكجسماثرميكننددرشكلكليبهدوصورتظاهرمي شوند.
الف) نيروهايتماسي· ب) نيروهايميداني·
نيروهايتماسي،نيروهاييهستندكهدراثرتماسفيزيكيجسمبااجسامديگرظاهرميشود،مثلاًتاوقتيجسميرارويميزنگذاريم،ميزبهجسمنيرويعموديسطحواردنميكندويايكجسم تادرمايعقرارنگيردازطرفمايعنيرويارشميدسروبهبالابهآنواردنميشود. دراينموارداجسام دراثرتماسمستقيمباهمدراندركنشهستند.
نيروهايميداني،نيروهاييهستندكهلازمبهتماسدوجسمباهمنيستبلكهنيروازطريقيك ميدانجسمراتحتتأثيرقرارميدهد. حتماًعباراتيچونميدانالكتريكي،ميدانمغناطيسيوميدان گرانشيراشنيده ايد؛بلهمثلاًاجسامازطريقميدانگرانشيكهاطرافخودبوجودميآورند،ديگر اجسامجرمدارراتحتتأثيرنيرويگرانشخودقرارميدهند. مثلاًيكجسملازمنيسترويزمين باشدتانيرويوزنبهآنواردشود،بلكهماداميكهدرميدانگرانشزمينقرارگرفتهبهسمتمركز زمينبهآننيرويوزنواردميشود. ايندسته بنديكلينيروهارهيافتيبرايشناختنيروهايياستكهبهيكجسمواردميشود.
اما دسته بنديعلميودقيقنيروهابهاينشكلاست:
1. نيروهايگرانشي2. نيروهايالكترومغناطيس3. نيرويبرهمكنشضعيف4. نيرويبرهمكنشقوي
گرانشوالكترومغناطيسميتواننددربردهايطولانياثركنند. چونفقطباعكسمجذورفاصله كاهشمييابند. تفاوتايندونيرودرمنشأآنهااست. نيرويگرانشبهخاطرجرمدوجسماست. يعني هرجسمجرمدارميدانگرانشي،اطرافخودپديدميآوردكهاجسامجرمدارديگرراتحتتأثيرخود قرارميدهد: ايننيروبهاينشكلاست:
FG=(Gm1m2)/r2
اينهماننيرويياستكهسببچرخشزمينوسايرسياراتبهدورخورشيدميشود. چونجرماجساممثبتاستواصولاًتاكنونضدمادهباجرممنفيديدهنشدهاست،نيرويگرانشهموارهازنوعجاذبهاست . G .ثابتگرانشجهانياستومقدارآنبرابراستباG=6/67*10-11 (N.m2/Kg2)كهازثابتهايمهمفيزيكيمحسوبميشود.
منشأنيرويالكترومغناطيس،بارالكتريكياجساماستكهبخشالكتريكيآنرابهنامنيروي كولنيشنيدهايدورابطهآنبهشكل مقابلاست:FE=(Kq1q2)r2
چوناجسامهمميتوانندبارالكتريكيمثبتومنفيداشتهباشندايننيروبهشكلجاذبهو دافعهظاهرميشودايننيروهماننيرويياستكهساختاراتمراتشكيلميدهدوسببچرخش الكترونبهدورهستهميشود.
K ثابتديگرياستكهقدرتبرهمكنشالكتريكيرانشانميدهدومقدارآنبرابر
استبا:K= 9*109
با مقايسهمقداردوثابت k وGميتوانفهميدكهچرامادرتجربهروزمرهربايشالكتريكيبينشانهوموهايسررا
مي بينيم،اماجاذبهگرانشبينايندورانديدهايموتجربهنيرويگرانشيماتنهابه نيرويوزنكهبيناجساموزمينكهيكجرمبسياربزرگاستمحدودميشود.
نكتهايكهبايدبهآنتوجهداشتايناستكهدرمقياسهايبزرگاجسامازنظرالكتريكي خنثيهستند. اماهمچنانجرمدارند. ازاينرونيروهايالكتريكيدرسيستمهايبزرگيكديگررا خنثيميكنندامانيرويگرانشهمچنانوجوددارد. بهايندليلنيروهايگرانشيدرمقياسكيهانيبر جهانتسلطدارند. برعكس،جهاننزديكماتحتتأثيرنيروهايالكتريكياست . چوندرمقياساتمي ازنيرويگرانشيخيليقويترند . جالباستبدانيدبهجزنيرويوزنتمامنيروهايديگريكهدر فيزيككلاسيكخوديعنيدردبيرستانباآنهاسروكارداريدمنشأالكتريكيدارند،ازآنجمله هستندنيرويكششنخ،ارشميدس،كششفنر،عموديسطح،اصطكاكوغيره. درمقابلبردبرهمكنشنيروهايضعيفوقويآنچنانكوتاهاستكهفقطدرفواصلهسته اي 10-15 مترحائزاهميتاست متروحتيدرفواصلاتمي یعنی 10-10متر قابل اغماضند.
اندركنشهايقويدرفواصلهسته ايازنيرويالكترومغناطيسبسيارقويترندوهميننيروهاباعث پايداريهستهميشوندكهدرآنتنهابارهايالكتريكيمثبتقراردارد. اندركنشهايضعيفنقشبسياركميدرجهاندارندوعاملپيدايشوناجورينوترينوها،اين نيروهاهستند.



:: بازدید از این مطلب : 797
|
امتیاز مطلب : 5
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1
تاریخ انتشار : دو شنبه 4 ارديبهشت 1391 | نظرات ()
مطالب مرتبط با این پست
لیست
می توانید دیدگاه خود را بنویسید


نام
آدرس ایمیل
وب سایت/بلاگ
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه: